استفاده از تجهیزات و فناوری روز در راستای کاهش نقش انسان در ماموریت‌های پرخطر آتش نشانی و حفاظت از جان آتش نشانان دارای اهمیت بالایی بوده و این انگیزه ای برای پژوهشگران و طراحان برای نوآوری در ساخت این تجهیزات است: تجهیزاتی همچون تاناگرام و گلنزر یا آتش نشان یاب. در این مقاله به مرور جدیدترین تجهیزات آتش نشانی پرداخته ایم. با کافه ساختمان همراه باشید.
ویدیو تجهیزات ایمنی در سایت های ساختمانی با زیرنویس فارسی
به دلیل اهمیت روزافزون حفظ جان آتش نشان ها در ماموریت های کاری، سخت گیری نهادهای نظارتی و قانونگذاری و در نتیجه تخصیص بودجه های خوب دولتی، طراحی و ساخت تجهیزات پیشرفته در دستور کار شرکت ها و کارخانجات تولید کننده این تجهیزات قرار گرفته است. از جمله این پیشرفت ها می توان به ساخت پارچه های ضد آتش، تلفیق فن آوری های ارتباطی و دیجیتال با لباس آتش نشانها، تولید پهپادها و ربات های آتش نشان، تجهیزات مکان یابی و بسیاری از تجهیزات دیگر اشاره کرد که در کشورهای پیشرفته در اختیار سازمان های آتش نشانی و مدیریت بحران قرار گرفته است. در ایران نیز به طور ویژه پس از حادثه تلخ پلاسکو اهمیت حفظ جان آتش نشان ها در مراکز تصمیم سازی کشور و در افکار عمومی مطرح شد هر چند که به دلیل مشکلات عمدتا بودجه ای تجهیز مراکز آتش نشانی کشور آن طور که باید محقق نشده است.
به طور کلی تجهیزات نوین آتش نشانی در چهار بخش کلی دسته بندی می شوند که عبارتند از:
- لباس ایمنی آتش نشانی و متعلقات همراه آتش نشان مانند کوله پشتی
- تجهیزات مکان یابی و آتش نشان یاب
- تجهیزات آتش خاموش کن زمینی
- تجهیزات آتش خاموش کن هوایی
در ادامه برخی از تجهیزات نوین که در کشورهای مختلف در سالهای اخیر مورد استفاده قرار گرفته است معرفی شده است.
دستکش ایمنی با حسگر ارتباطی حرکتی
برای آتش نشانان دستکشی که از طریق امواج بی سیم و تنها حرکات دست امکان ارتباط با سایر آتش نشانان رابه خصوص در مواقعی که امکان مکالمه نیست ممکن می سازد، علاوه بر این دستکش سنسورهایی در آن تعبیه شده که می تواند آتش نشان را در زمانی که به دلیل دود زیاد قدرت دید خود را از دست می دهد به او کمک کند تا راه درست را تشخیص دهد و مسیر ایمن را پیدا کند.
تاناگرام (Tanagram)
یک فن آوری جدید بر پایه سیستم هاد HUD (نمایشگری فرانما است که اطلاعات را در جلو دید و منظر بیننده، بدون اینکه بیننده مجبور باشد جایی دیگر را بنگرد، نمایش می‌دهد) که اطلاعات لازم را در برابر دیدگان آتش نشانان قرار می دهد. در این فن آوری حسگرهایی مانند بینایی، تشخیص مواد سمی در محیط، ضربان سنج، تشخیص دمای محیط در ماسک آتش نشان قرار داده شده و اطلاعات را روی شیشه کلاه ودستکش آتش نشان نمایش می دهد و آتش نشان همزمان می تواند از اطراف و پشت سر خود دید داشته باشد.
کوله پشتی جدید آتش نشان
به جای کپسولهای سنگین و سخت قبلی یک کوله پشتی صاف با تمام امکانات و سبک تر برای آتش نشانان طراحی شده در درجه حرارت بالا به هیچ وجه نمی سوزد و بافت های آن آسیب نمی بیند، همچنین این کوله به دلیل شکل صاف و سنگین نبودن به سیستم قلبی آتش نشانان فشار وارد نمی کند و از لحاظ مشکلات ایجاد شده برای سیستم تنفسی نسبت به مدل های قبلی بهینه شده است.
تکنولوژی مکان یاب آتش نشان و سنجش علائم بدن
شامل تجهیزاتی است که به منظور افزایش ایمنی آتش نشان ایالات متحده آمریکا ساخته شده و به فرماندهان اجازه می دهد به سرعت آتش نشان ها و محل آن ها را ردیابی کنند و همزمان بتوانند علائم حیاتی بدن آن ها را زیرنظر بگیرند و در موقع نیاز فورا وارد عمل شوند.
گلنزر (GLANSER) یا آتش نشان یاب
این دستگاه از فن آوری استفاده می کند که در صورت از کار افتادن سیستم های جی پی اس معمولی، همچنان امکان شناسایی محل آتش نشان وجود داشته باشد. هنوز برخی آتش نشان ازسیگنال های رادیویی آنالوگ برای ارتباط استفاده می کنند که هنگام ورود به ساختمان های بتنی، تونل ها، جنگل ها و ساخت و سازه های پر از دود امکان از کار افتادن آن وجود دارد. سیستم GLANSER می تواند حدود 500 آتش نشان را به طور همزمان در یک ساختمان شناسایی کند همچنین در صورتی که دو آتش نشان فاصله یک متری از یکدیگر قرار داشته باشند این سیستم دچار اختلال نشده و به درستی محل آن ها را نشان می دهد.
دستگاه PHASER بخش دیگری از این فن آوری است که بر علائم حیاتی بدن آتش نشانان نظارت می کند و نبض، درجه حرارت بدن و فشار خون را نشان می دهد. حدود 90 درصد از صدمات آتش نشانی مربوط به آتش سوزی های ساختمان ها است و سالانه 81 هزار آتش نشان در آمریکا دچار صدمه و آسیب می شوند، این وسیله به این منظور طراحی شده تا آسیب ها و صدمات کاهش پیدا کند.
ربات کرم حرارتی
این ربات می‌تواند از پله‌ها بالا رود و در داخل اتاق‌ها حرکت کند و اقدام به اطفای حریق نماید. این ربات با کنترل از راه دور قابل هدایت است.
آب پاش توربینی
این آبپاش قدرتمند که 310 هزار دلار قیمت دارد آب را به صورت پودری تا فاصله 60 متری و به صورت مستقیم تا بیش از 90 متر می‌پاشد و در استرالیا، آلمان و ولز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آب پاش تفنگی (فایر آکس)
این ربات چرخ دار تقریبا یک پکیج کامل است که تانکر آب را نیز با خود حمل می‌کند و قدرت خیره‌کننده در پاشیدن آب دارد و می‌تواند به صورت مستقیم بوسیله کاربر و یا با برنامه از پیش طراحی شده عملیات خود را انجام دهد.
ربات‌های چینی در مانور موزه ملی پکن
در مانوری که چینی‌ها با استفاده از ربات‌های آتش‌نشان اجرا کردند قابلیت‌های جالبی از این ربات‌ها به نمایش درآمد. این ربات‌ها همگی با استفاده از دوربین هدایت می‌شوند و هر کدام یک شلنگ بلند متصل به تانکر دارند. مهمترین ویژگی این ربات‌ها وزن پایین، قدرت خیره‌کننده انها در پاشیدن آب و کم بودن زمان مورد نیاز برای اطفای حریق است.
بالگردهای آتش‌نشانی
طی سالهای اخیر و با افزایش ساختمان‌های مرتفع و آسمانخراش‌ها استفاده از هلی‌کوپترهای آتش‌نشانی هر روز فراگیر‌تر می‌شود. به عنوان نمونه ژاپن از چند سال قبل برای مقابله با آتش‌سوزی در برج‌ها از بالگردهای یوروکوپتر ئی‌سی۲۲۵ سوپر پوما Eurocopter EC225 Super Puma استفاده می‌کند. سازمان آتش‌نشانی ژاپن این هلیکوپترها ساخت ایرباس را به تجهیزات آتش‌نشانی شرکت هوایی و فضایی Simplex مجهز کرده است که تائیدیه سازمان‌های استاندارد آمریکا و اتحادیه اروپا را دارد. این هلیکوپتر توانایی حمل حداقل ۷ آتش‌نشان را با تجهیزات کامل دارد و همچنین با استفاده از تجهیزات آتش‌نشانی این شرکت می‌تواند از فاصله دور از کانون آتش و به صورت هوایی و با دقت بالا کانون آتش را هدف قرار دهد. بوم یا لوله ۷٫۵ متری این هلیکوپتر که قابلیت حرکت دارد می‌تواند آب یا فوم را با فشار بالا در طبقات پمپاژ کند. همچنین بالگردها این چنینی می‌توانند آتش‌نشانان را به پشت‌بام محل آتش‌سوزی برسانند تا این افراد فداکار مجبور نباشند از راه‌پله‌ها یا آسانسورهای خطرناک که هر لحظه احتمال حادثه در آنها وجود دارد استفاده کنند.
تجهیزات روباتی آتش نشانی
علاوه بر بالگردهای آتش‌نشانی در تجهیزات جدید استفاده از روبات‌ها در آتش‌سوزی‌های مرتفع بسیار مرسوم و معمولی است. این تجهیزات روباتیک در طبقات ایمن نصب می‌شوند و می‌توانند ضمن حرکات لوله اطفای حریق خود را به طبقات مرتفع که امکان دسترسی به آنها بسیار مشکل است برسانند.
دوربین این تجهیزان تصاویر با کیفیت بالا را برای آتش‌نشان‌ها ارسال می‌کند و آنها می‌توانند موقعیت و وضعیت آتش را بهتر تشخیص دهند. نمونه این تجهیزات تجهیزاتی موسوم به Hero Pipe است. این تجهیزات روباتیک می‌تواند ۲۴۰۰ لیتر آب یا فوم را در هر دقیقه از پنجره ساختمان‌های بلند بدون نیاز به حضور آتش‌نشان‌ها در محل خطر پمپاژ کند.
پهپادهای آتش‌نشان
استفاده از پهپاد آتش نشان در بسیاری از کشورهای جهان مرسوم بوده و بکارگیری پهپادهای آتش نشان در عملیات‌های امدادی چند سالی است که مورد توجه نهادهای مختلف امدادی در دنیا قرار گرفته است. تا پیش از این، استفاده از این پرنده‌ها در نهادهای نظامی برای جمع آوری اطلاعات و کاربردهای دیگر مرسوم بوده است ولی به مرور زمان با تجاری سازی این پرنده‌های بدون سرنشین استفاده کاربردهای دیگر آنها مورد توجه قرار گرفت. امروزه شرکت‌های مختلفی به طراحی و فروش این پهپادها به نهادهای امدادی اقدام کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به شرکت‌های SkyFire و AtlantaDrone اشاره کرد.
پهپادهای به کار گرفته شده در آتش‌نشانی نیویورک هر کدام ۸۵ هزار دلار قیمت دارند که به صورت ویژه برای ماموریت های آتش‌نشانی طراحی شده‌اند. این پهپادهای با دوربین‌های حرارتی و فروسرخ اطلاعات بسیار مهمی را حتی از میان دود بسیار غلیظ و شعله‌های آتش برای مهار و اطفای حریق از بالا ارسال می‌کنند تا آتش نشانها به مناطق خطرناک وارد نشوند. برای مثال آتش سوزی که بر اثر نشت گاز سال ۲۰۱۴ در منهتن اتفاق افتاد نیروی آتش‌نشانی را به شدت دچار مشکل کرد اما رئیس عملیات با کمک گرفتن از یک پهپاد که در محل بود موفق شد حادثه را از بالا مدیریت کند.
جت پروازی آتش نشانی
برای آتش نشانان در دبی این جت پروازی می تواند بیش از 45 دقیقه تا ارتفاع 3 هزار پا در آسمان معلق مانده و به آتش نشان در خاموش کردن آتش کمک کند. دبی 20 دستگاه از این ابزار را در اواخر سال 2015 برای آتش نشانی خود خریداری کرد و در حادثه آتش سوزی در طبقه 79 برج مشعل مورد استفاده قرار گرفت وموجب نجات جان گرفتاران در آتش شد.
