با توجه به آمار واحدهای مسکونی خالی موجود، پیش بینی می شود تا سال 1405 دو میلیون مسکن خالی وجود داشته باشد.
نبود تعادل میان عرضه و تقاضا از جمله مشکلات همیشگی بخش املاک در کشور ما بوده است. داشتن دیدگاه سرمایه ای نسبت به مسکن و به طور کلی املاک در ایران بر خلاف بسیاری از کشورهای پیشرفته که در آن ها مسکن یک کالای مصرفی است، همراه با شرایط اقتصادی دو دهه اخیر باعث افزایش چند ده برابری قیمت ملک و سبقت گرفتن آن از توان خرید مردم شد به طوری که هم اکنون برخلاف وجود میلیون ها مستاجر، شمار واحدهای مسکونی خالی قابل توجه است. با توجه به افزایش چشمگیر ساخت و ساز و چشم انداز اقتصادی سال های آینده کشور، لازم است تا سازندگان پیش از هر گونه اقدام برای ساخت و ساز نسبت به شرایط موجود و آینده بازار و روند تغییرات تقاضا اطلاعات و آمار روشنی به دست آورند. در این راستا آمار جمعیت و خانه های خالی از جمله اطلاعات مهمی هستند که می توانند یک دید کلی از وضعیت عرضه و تقاصای مسکن در سال های آینده را به دست دهند.
بررسی سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ نشان می دهد بیشترین تعداد واحدهای مسکونی خالی در استان های تهران، اصفهان و خراسان رضوی به ترتیب حدود ۴۹۰، ۲۴۲ و ۱۹۵ هزار واحد بوده است. کم ترین تعاد واحدهای مسکونی خالی نیز به استان های ایلام، کهگیلویه و بویراحمد و خراسان شمالی به ترتیب با ۱۳.۳، ۱۳.۷ و ۲۳.۱ هزار واحد تعلق دارد. همچنین بیشترین درصد تغییرات در فاصله بین دو سرشماری ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ مربوط به استان های قزوین، البرز و کردستان به ترتیب به میزان ۹۶.۴، ۸۹.۵ و ۸۳.۶ درصد و کم ترین درصد تغییرات به ترتیب در استان های سیستان و بلوچستان، مرکزی و زنجان به میزان ۱۳.۶، ۱۳.۷ و ۱۷.۸ درصد بوده است.
جدول (1)، آمار واحدهای مسکونی خالی در سال های 1385 تا 1395 در بازه های پنج ساله
در کنار آمار خانه های خالی، توجه به آمار جمعیت نیز در پیش بینی روندها و نیاز بازار مسکن دارای اهمیت است. بر اساس آمار نفوس و مسکن مرکز آمار ایران، طی سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ تعداد جمعیت کشور از ۷۵.۱ به ۷۹.۹ میلیون نفر، بعد خانوار از ۳.۵ به ۳.۳ نفر، نرخ رشد سالیانه جمعیت از ۱.۲۹ درصد به ۱.۲۴ درصد، جمعیت شهرنشین از ۷۱.۴ درصد به ۷۴ درصد، تعداد خانوار از ۲۱.۱ میلیون نفر به ۲۴.۱ میلیون نفر رسیده است. از طرف دیگر بین سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ سهم خانوارهای دارای مسکن ملکی در کشور از ۶۲.۷ درصد به ۶۰.۶ درصد و نیز تعداد واحدهای مسکونی معمولی (بدون احتساب خانه های خالی) از ۱۹.۹ میلیون به ۲۲.۸ میلیون واحد رسیده است. تعداد واحدهای مسکونی خالی در کشور از ۱.۶۶ میلیون واحد در سال 1390 به 2.59 میلیون واحد افزایش یافته است. در این بین سهم استان تهران از کل خانه های خالی کشور از ۱۹.۷ درصد در سال ۱۳۹۰ به ۱۸.۹ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است. بر اساس پیش بینی های موجود، جمعیت کشور در سال 1405 به طور تقریبی به 89 میلیون نفر خواهد رسید در حالیکه آمار خانه های خالی در این سال در کل کشور برابر با 2 میلیون واحد برآورد می گردد.
جدول (2)، پیش بینی جمعیت و تعداد واحدهای مسکونی خالی در افق 1405
بر اساس شاخص تراکم خانوار در واحد مسکونی کشور بدون احتساب خانه های خالی در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال ۱۳۹۰ بدون تغییر مانده (در عدد ۱.۰۶) و این شاخص با احتساب خانه های خالی از ۰.۹۸ در سال ۱۳۹۰ به ۰.۹۴ در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است. در سال ۱۳۹۵ شاخص تراکم خانوار در واحد مسکونی بدون احتساب خانه های خالی در مناطق شهری ۱.۰۴ و در مناطق روستایی ۱.۱۳ است.
