بخش ساخت و ساز در اروپا سالانه، به ازای هر شهروند، دو تن زباله تولید می کند. می توان براساس الگوی اقتصاد چرخه ای و بازیافت این ضایعات، از آنها دوباره در صنعت ساخت و ساز استفاده کرد.
اما چه جور ضایعاتی را می توان بازیافت کرد؟ چرا بازیافت زباله های ساختمانی در نزدیکی محل پروژه ساخت و ساز اهمیت دارد؟ هزینه آن چقدر است؟ در اسلوونی اقداماتی برای بازیافت ضایعات ناشی از ساخت و ساز انجام می شود. طرح موسوم به «تولد دوباره» برای بازیافت پسماندها در اروپاست. آلنکا مائوکو پرانیک که بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ میلادی مسئول این طرح در اسلونی بوده است، می گوید که بازیافت زباله های ساختمانی اهمیت دارد. وی می افزاید: «هدف طرح ما این است که تا سال ۲۰۲۰ میلادی ۷۰ درصد از زباله های ساختمانی را بازیافت کنیم.» طرح «تولد دوباره» صدها کارآفرین اسلونیایی را دور هم جمع کرده است. این افراد با شرکت در کنفرانس ها یا تجمع ها به این پرسش ها پاسخ می دهند.
تصویر (1)، بازیافت زباله های ساختمانی
اقتصاد چرخه ای در بخش ساخت و ساز در اروپا
در عملیات ساخت و ساز هر سال بیش از دو تن مواد زائد ساختمانی به ازای هر شهروند اروپا تولید می شود و مقدار این زائدات رو به افزایش است. پروتوکول (رسم کار) جدیدی که در اتحادیه اروپا برای مدیریت مواد زائد ساخت و ساز برقرار شده است، اصولی را برای بازیافت و استفاده مجدد این نوع مواد زائد و تبدیل آنها به منابع جدید شرح می دهد. در اسلوونی هدف پروژه موسوم به «تولد دوباره» بازیافت مواد زائد حاصل از خراب کردن ساختمان های قدیمی و ساخت ساختمان های جدید و استفاده مجدد آن ها به صورت مواد ساختمانی است. طرح «تولد دوباره» یکی از ۴۳۰۰ پروژه سبز و حفظ محیط زیست و جلوگیری از تغییرات آب و هوایی است که هزینه اش از محل برنامه «زندگی» (لایف) اتحادیه اروپا تأمین می شود. سال ۲۰۱۷ میلادی بیست و پنجمین سالگرد برنامه «زندگی» است و فرصتی جدید برای تقاضای بودجه. این فرصت از آخر آوریل شروع می شود و تا سپتامبر ۲۰۱۷ ادامه دارد.
دستاوردهای طرح «تولد دوباره» در اسلوونی
آلنکا مائوکو پرانیک درباره نتایج مثبت اجرای طرح «تولد دوباره» در اسلونی می گوید: «موفق شدیم میزان بازیافت زباله های بخش ساخت و ساز را ۱۰ درصد بیشتر کنیم. همزمان در استفاده از منابع طبیعی هم ۱.۵ درصد صرفه جویی می شود.» پروژه بزرگ ساختمانی در جنوب شرق شهر ماریبور در اسلوونی در حال انجام است. این طرح، ضایعات زیادی تولید می کند. سیمانها و فولادها پس از بازیافت، در ساخت و ساز به کار می رود. یکی از مهندسان این طرح می گوید: «ضایعات بتونی برای پی ریزی جاده ها دوباره به کار می رود. از ضایعات فولاد هم پس از بازیافت، بعنوان محصول جدید، دوباره استفاده می شود.»
میرکو اسپیرنزر، مهندس مشاور پروژه ساختمانی که در زمینه بازیافت زباله ها تخصص دارد، می گوید: «تجارب و اطلاعاتی کسب کردیم که دیدگاه ما کارآفرینان را تغییر داده است و فرصتهای جدیدی برای کسب و کار ایجاد کرده است. اکنون می خواهیم با ترکیب ضایعات از بخشهای مختلف صنعتی، مثلا ضایعات ساخت و ساز، خدمات عمومی و تصفیه آب، محصولات جدیدی تولید کنیم.» فایده دیگر این کار در اسلوونی برای محیط زیست بوده، بطوریکه تعداد محلهای غیر قانونی دفن زباله در این کشور کاهش یافته است.
پروتکل اتحادیه اروپا برای مدیریت مواد زائد ساخت و ساز
پروتوکول (رسم کار) جدیدی که در اتحادیه اروپا برای مدیریت مواد زائد ساخت و ساز برقرار شده است، اصولی را برای بازیافت و استفاده مجدد این نوع مواد زائد و تبدیل آنها به منابع جدید شرح می دهد. بخشی از بودجه طرح تولد دوباره را صندوق موسوم به «زندگی» در اتحادیه اروپا تامین می کند.
طرح زندگی (لایف) ابزار مالی اتحادیه اروپا برای حفاظت از محیط زیست و حفظ طبیعت و جلوگیری از تغییرات آب و هوایی است. از سال ۱۹۹۲ میلادی تا کنون این طرح یکی از تامین کنندگان مالی ۴۳۰۶ پروژه بوده است. برای سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ میلادی، انتظار می رود که که طرح «زندگی» حدود ۳/۴ میلیارد یورو برای این نوع پروژه های حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از تغییرات آب و هوایی هزینه کند. اقتصاد چرخه ای در بخش ساخت و ساز، وضعیت بُرد-بُرد تازه ای ایجاد کرده است. بازیافت زباله های ساختمانی هم فرصتهای جدیدی برای کسب و کار بوجود آورده، هم به نفع محیط زیست است.
