سیستم تأسیسات برقی از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا که آمارها نشان داده اند که خطرات ایجاد شده توسط سیستم برقی در ساختمان ها و ساختمان های قدیمی باعث بروز حوادث جبران ناپذیری شده اند.
در یک جمع بندی کلی، خطرات ناشی از تأسیسات برقی را به شرح ذیل می توان بیان کرد:
1- برق گرفتگی های منجر به سوختگی و یا منجر به فوت
2- ایجاد قوس های الکتریکی شدید و آسیب رساندن جانی و مالی
3- قطع برق و عواقب ناشی از آن در مراکز درمانی، نظامی، خدماتی و ...
4- بروز آتش سوزی به علت اتصالی های برق و گسترش آتش.
در این مقاله تنها از دید فنی و مهندسی راهکارهای گوناگون و طرح های اصلاحی مطرح شده است که تمامأ عملی بوده و در صورت اجرای آن ها تا درصد زیادی خطرات ناشی از سیستم الکتریکی در ساختمان های قدیمی برطرف خواهد شد. در این چکیده اشاره ای کوتاه به تعدادی از این راهکارها می پردازیم:
- با توجه به فرسوده شدن طولانی مدت اکثر تجهیزات برقی در ساختمان ها و نیز شرایط مختلف آب و هوایی در فصول مختلف پیشنهاد می شود در این مرحله و در طی یک چک لیست، کلیه کلیدها، پریزها، سرپیچ لامپ و لوسترها، پایه فیوزها باز شده و مطابق دستورالعمل تهیه شده در چگ لیست مربطه، بازنگری و تست های مربوطه به شرح زیر انجام پذیرد:
- کلیدهای برق: از بابت شکستگیب کاور بدنه و عدم جوش خوردگی پلاتین ها و یا هرز شدن پیچ های نگهدارنده سیم ها بررسی شوند و در صورت هرگونه مشکل کلید تعویض شود.
- پریزهای برق: کاور، پایه پیچ ها ... تیغه های پلاتین و یا پدیده Over Heat سدن بررسی شوند و در صورت معیوب بودن، پریز تعیض شود.
نکته: برای کلید و پریزهایی که به علت عدم نصب صحیح قوطی (نشیمنگاه پریز)، به طور کامل در محل قرار نمی گیرند و همیشه به حالت آویزان و یا غیرثابت هستند می بایست با روش های مختلف مانند مقداری گچ و ... قوطی پریز را در محل خود ثابت کرد تا این مشکل برطرف شود.
- سرپیچ و لوسترها: از بابت عدم وجود ترک، شکستگی، پوسیدگی و یا شل بودن پیچ اتصال سیم بررسی شوند و در صورت مشکل تعویض شود.
- فیوزها: چنانچه از فیوزهای آلفا در ساختمان استفاده شده است حتمآ می بایست با یک فیوز فشنگی سالم تعویض گردد. امروزه استفاده از فیوزهای آلفا در تأسیسات الکتریکی منسوخ شده است.
- پایه فیوزها: هرگونه ترک، شکستگی و یا آسیب دیدگی در پایه فیوزها ما را ملزم به تعویض پایه فیوز خواهد کرد.
- کابل کشی و سیم کشی ساختمان ها: در ساختمان های قدیمی بسیارزی دیده می شود که به سبب توسعه برق رسانی داخل ساختمان و افزایش روشنایی یا پریزها، از سیم نایلونی و یا بست های میخی دوپا جهت مهار سیم استفاده شده است که نیاز به تعویض این سیم ها و استفاده از کاندویت با داکت مناسب می باشد.
- جدا کردن سیم های نایلونی و یا رشته ای روکار از لوله های آب، ستون ساختمان، سازه های فلزی، نرده ها و عبور دادن این نوع سیم ها از داخل داکت و یا کاندویت مناسب لازم الاجراست.
- باز کردن کابل ها و سیم های به هم تنیده در مسیر رایزرها، که این مورد می بایست توسط پرسنل مجرب و در حال قطع برق انجام شود.
- عبور دادن کابل ها و یا سیم هایی که در معرض آسیب دیدگی های مکانیکی هستند از داخل لوله و یا داکت های مخصوص الزامی است.
- مهار کلیه کابل ها و سیم های آویزان الزامی است.
- دیگر نکات: حذف کلیدها، پدیزها و دیگر تجهیزات الکتریکی نصب شده در محدوده غیر مجاز مانند سرویس های بهداشتی . نقاط رطوبت گیر.
- تعویض چراغ های حباب دار معیوب و غیرعایق در محیط های مرطوب.
- در صورت نامناسب بودن باکس فیوز بیرون ساختمان که مربوط به اداره برق است، حتمأ با اداره مربوطه تماس گرفته شود.
- در صورتیکه تابلوهای برق و یا جعبه کلیدهای مینیاتوری در فضاهای بسته محصور شده اند، نیاز است که برای آن فضاها، تهویه و گردش مناسب تهیه شود.
- عبور سیم های برق و یا قرار گرفتن تجهیزات برقی در مجاورت منابع گرمازا غیرمجاز است.
- کلیدهای و پریزهای نصب شده در محوطه باز، از نوع بارانی و مقاوم در برابر ورود آب به داخل باشند.
- اکثر ساختمان ها و بناهای قدیمی فاقد الکترود اتصال به زمین می باشند و جز تأسیسات باکلاس حفاظتی صفر می باشند که امروزه استفاده از این کلاس حفاظتی ممنوع بوده و صرفأ برای ساختمان های قدیمی پذیرفته شده است. اما اگر بنا به دلایل مختلفی مانند اضافه کردن تجهیزات و یا تغییر کاربری ساختمان، لزوم وجود سیستم ارت برای ساکنان این بناها روشن شود. با صرف هزینه اندکی می بایست اقدام به نصب سیتم ارت گردد. لذا نصب الکترود اتصال زمین ئر محل نزدیک به ابن کنتور پینهاد می شود.
- تحت هیچ شرایطی نباید اجازه داد تا از سیم کشی های قدیمی برای تأمین برق دستگاه هایی مانند تراس جوش و یا سنگ فرز استفاده گردد. در اینگونه موارد استفاده از مولد برق (موتورهای برق) پیشنهاد می شود.
- عبور ریسه های روشنایی که دارای سیم های زخمی و یا ترمیم شده می باشند ممنوع است.
