داکت اسپلیت یکی از انواع سامانه های تهویه مطبوع چهار فصل است که مشابه با اسپلیت بوده لیکن بخش داخلی یا هواساز آن به صورت توکار در زیر سقف کاذب نصب می شود و هوای تازه را از داخل کانال های نصب شده به اتاقها و فضاهای دیگر می برد. همچون بسیاری از انواع کولر گازی، این سیستم نیز از فن آوری اینورتر بهره می برد. در این مقاله به بررسی فنی داکت اسپلیت و معایب و مزایای آن می پردازیم. با کافه ساختمان همراه باشید.
داکت اسپلیت از رایج ترین سامانه های گرمایش سرمایش ساختمان است که همانند اسپلیت دیواری از یک واحد داخلی (هواساز) و یک قسمت خارجی کندانسور تشکیل شده که از طریق لوله های مسی به یکدیگر متصل هستند. کارکرد داکت اسپلیت در حالت سرمایش دقیقا مشابه کولرهای گازی است به این معنی که در کندانسور دستگاه با عبور هوا از روی کویل با استفاده از چرخۀ تبرید گاز سردکننده (مبرد) هوا سرد شده و به سمت بخش درونی یا هواساز منتقل و به فضای داخلی دمیده می شود. در حالت گرمایش، روش مورد استفاده در داکت اسپلیت با اسپلیت متفاوت است به این شکل که در واحد داخلی داکت اسپلیت کویل آب گرم وجود دارد که در زمستان گرمای آن از طریق پکیج یا موتورخانه تامین می شود. هوا در داخل کویل های آب گرم حرکت کرده و بنابراین از چرخۀ تبرید تراکمی در گرمایش استفاده نمی شود.
تصویر (1)، یونیت داخلی داکت اسپلیت
انواع داکت اسپلیت
همانند کولرهای گازی، داکت اسپلیت های قدیمی فاقد اینورتر بوده ولی در مدلهای جدید از فن آوری اینورتر استفاده شده است. همچنین با توجه به ظرفیت سرمایش و گرمایش بالاتر داکت اسپلیت ها نسبت به کولرهای گازی و امکان استفاده از آنها در فضاهای بزرگتر، دستگاههای موجود در بازار هم برای سازگاری با برق تک فاز و هم برق سه فاز عرضه شده اند.
واحد هواساز داکت اسپلیت لزوما نباید در درون سقف کاذب نصب شود و می توان آن را در هر قسمتی از سقف نصب کرد. ارتفاع واحد هواساز حدود 25 سانتیمتر است و از اینرو در فضاهای با سقف کوتاه نیز قابل نصب هستند.
معایب داکت اسپلیت
1) یکسان بودن دمای تمام اتاق ها: به دلیل اینکه هوای سرد یا گرم شده از یک واحد هواساز به اتاقهای مختلف تقسیم می شود با روشن کردن آن تمام فضاها هم دما شده و بنابراین امکان تنظیم جداگانۀ دمای فضاهای مختلف درون ساختمان وجود ندارد. ترموستات معمولا در فضای اصلی که بزرگترین فضا است و هواساز در آن قرار دارد نصب شده و بر اساس دمای این فضا دمای هوای خروجی از هواساز تنظیم می شود. این بزرگترین ایراد وارد بر داکت اسپلیت است.
2) سر و صدای هواساز: با توجه به اینکه برای تقسیم هوا در هواساز، یک فن در درون آن نصب شده است، سر و صدای این فن می تواند به اتاق ها و فضای اصلی ساختمان منتقل شود و مزاحمت ایجاد کند.
3) محدودیت استفاده برای ساختمان های چند طبقه: با توجه به اینکه ظرفیت داکت اسپلیت ها نیز محدودیت دارد امکان اینکه بتوان از یک دستگاه در چندین واحد آپارتمانی استفاده نمود وجود ندارد و در صورت انجام چنین کاری کارآیی به شدت افت می کند. بنابراین در این ساختمان ها استفاده از چیلر یا بویلر یا دیگر دستگاههای مرکزی پیشنهاد می شود.
4) مصرف برق: در مقایسه با مینی چیلر و چیلر مصرف برق بالاتری دارد. هر چند که در قیاس با کولرهای گازی کارآیی مصرف انرژی در آن بهینه تر است. بویژه در حالت گرمایش مصرف برق بالایی دارند.
5) قدرت گرمایش کم: به دلیل پایین بودن قدرت گرمایشی داکت اسپلیت ها یک کویل آبگرم جبرانی در هواساز نصب می شود که گرمای آن از طریق پکیج یا بویلر تامین می شود.
افزایش بهره وری در کولرهای گازی
برتری های داکت اسپلیست
1) کوچکتر شدن داکت تأسیسات در ساختمان، با توجه به اینکه برای نصب هواساز از کانال کشی افقی زیر سقف کاذب استفاده می شود در قیاس با کانال های کولر آبی فضای کمتری اشغال می شود.
2) کوچکتر شدن کانالهای پخش هوا: به دلیل کارآیی بالاتر سرماسازی داکت اسپلیت، کانالهای پخش هوای خنک نسبت به کولرهای آبی کوچکتر هستند و فضای کمتری اشغال می کنند.
3) قیمت تمام شده پایینتر: در مقایسه با دستگاههای چیلر و مینی چیلر هزینه داکت اسپلیت تقریبا به نصف کاهش می یابد.
4) استفاده از فن آوری اینورتر: همچون کولرهای گازی اینورتر، در داکت اسپلیت نیز این فن آوری باعث کاهش مصرف انرژی و کاهش هزینه استفاده از دستگاه می شود.
5) تصفیۀ هوای ورودی به فضای داخلی: با استفاده از فیلترهای قابل شستشو که در هواساز وجود دارد می توان هوای ورودی به داخل ساختمان را از آلاینده هایی مانند گرد و غبار و ذرات معلق پالایش نمود.
تصویر (2)، داکت اسپلیت در طراحی داخلی
انواع برندهای داکت اسپلیت
در این مقاله به معرفی سه برند شناخته شده در بازار داکت اسپلیت می پردازیم. این برندها عبارتند از:
1) برند Midea
2) برند Cool Wave
3) برند Rheem
از بین سه برند پیش گفته، برند Rheem از نام های قدیمی می باشد. در حقیقت، از نخستین برندهایی که در دنیا عرضه شد همین برند Rheem بود و در کنار آن برند دیگری با نام Goodman وجود داشت. این برندها آمریکایی بوده و از حدود 30 سال پیش به ایران وارد شدند. برندهای Midea و CoolWave نیز در زمرۀ برندهای نسل نو می باشند. گفتنی است که دستگاههای عرضه شده با برند Rheem در ایران غالبا تولید چین می باشند و کیفیت آنها نیز همانند دیگر کالاهای چینی است!
1) داکت اسپلیت Rheem
این برند تنها برندی است که ظرفیت 6 تن ارایه می دهد. منظور از ظرفیت به تن، ظرفیت سرمایشی است که دستگاه می تواند تولید کند. هر تن سرما معادل BTU/hr 1200 می باشد. سایر ظرفیت های داکت اسپلیت برند Rheem شامل 2، 2.5، 3، 3.5 و 5 تن می باشند. از مزیت های این برند می توان به طول عمر بالا و قدرت هوادهی بسیار خوب آنها اشاره کرد.
2) داکت اسپلیت Midea
این دستگاهها ساخت چین بوده و جزو فعال ترین برندها در خاور میانه می باشد. در سیستم داکت اسپلیت قطعه ای به نام شیر انبساط وجود دارد که که یکی از اجزای اصلی سیکل تبرید محسوب می شود و در برندهای قدیمی مثل Rheem در هواساز داخل محیط جاسازی می شده ولی در دستگاه های نسل جدید مانند Media و Cool Wave این قطعه در داخل کندانسور یعنی در واحد بیرونی دستگاه تعبیه شده است دلیل آن این است که وقتی گاز مبرد از داخل لوله مسی به پشت شیر انبساط می رسد تا به اواپراتور تزریق گردد، صدای پاشش ایجاد می کند که این صدا بویژه در شب و در سکوت ایجاد مزاحمت می کند به گونه ای که حتی شما را از خواب بیدار می کند. از اینرو سازنده های چینی آن را در بخش بیرونی تعبیه کرده اند. هر چند این کار خالی از اشکال نبوده و باعث جذب گرمای محیط توسط گاز مبرد می شود که برای رفع این مشکل لازم است لوله را کاملا عایق کرده تا با این کار هم مشکل صدا برطرف شود هم کارآیی دستگاه پایین نیاید.
3) داکت اسپلیست Cool Wave
از مشخصه های بارز در برند Cool Wave ظرفیت کمپرسور می باشد که به نسبت دستگاههای دیگر بالاتر می باشد. یعنی در دستگاه با ظرفیت اسمی 36000Btu/hr، کمپرسور با ظرفیت 42000Btu/hr نصب شده است. این کار به این دلیل انجام شده که سیکل تبرید افت دارد، برای تحویل 36000Btu/hr واقعی ظرفیت بالاتر نصب شده است. در تمام برندها بدون استثنا کمپرسور به اندازه ظرفیت دستگاه است و یا حتی پایین تر می باشد، برخی از برندهای معروف در دستگاه با ظرفیت اسمی 36000، از کمپرسور 35000 استفاده می کنند که حتی اگر راندمان 100% کار کند همچنان کمتر از ظرفیت اسمی کار می کند. این یکی از مهمترین مزیت های داکت اسپلیت Cool Wave می باشد.
